Ζω στην Ελλάδα εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες και όλα αυτά τα χρόνια (μετά το 2008) της Ελληνικής Κρίσης μου θυμίζουν αρκετά τα δεινά που πέρασε η παλιά μου πατρίδα, η Γιουγκοσλαβία, και ειδικά ο λαός μου, οι Σέρβοι, που βρέθηκαν κυριολεκτικά στο «μάτι του κυκλώνα». Αυτός ο λαός έζησε ταυτόχρονα οικονομική κατάρρευση, πολιτική αποσύνθεση, διεθνή απομόνωση και ενοχοποίηση του και, στο τέλος, πόλεμο.
Πέρασαν είκοσι χρόνια από τότε που στη Γιουγκοσλαβία ξέσπασε Εμφύλιος Πόλεμος, αρχικά στην Κροατία, αφού η Σλοβενία κήρυξε ανεξαρτησία έπειτα από 11 μέρες πολέμου και 36 νεκρούς (νεοσύλλεκτους φαντάρους του Γιουγκοσλαβικού Στρατού), ανάμεσα στις σέρβικες και κροατικές δυνάμεις. Οι Σέρβοι της Κροατίας (το 15% του πληθυσμού) ήταν κατά της διάλυσης της χώρας και συνεργάστηκαν με το Γιουγκοσλαβικό Στρατό υπέρ της διατήρησης της Ομοσπονδίας, ενώ οι Κροάτες ήταν υπέρ της ανεξαρτησίας και υπέρ μιας καθαρής από «άλλες εθνότητες» χώρας. Ο Σέρβο-Κροατικός πόλεμος τελείωσε ουσιαστικά τον Αύγουστο του 1995, όταν ο δημοσιογράφοι έλειπαν για διακοπές, κι όταν με τη «μυστική» βοήθεια του ΝΑΤΟ ξεριζώθηκαν οι εναπομείναντες Σέρβοι της Κροατίας. Μόνο μέσα σε πέντε ημέρες περίπου 250.000 Σέρβοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη μακραίωνη πατρίδα τους, την Κράινα, και να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς.
Το 1992 ο πόλεμος απλώθηκε και στη γειτονική Βοσνία. Εκεί οι εχθροί ήταν τρεις λαοί, που μέχρι πρότινος ήταν φίλοι, γείτονες και συμπατριώτες, που ορκίζονταν την «Αδελφότητα και Ενότητα»: Μουσουλμάνοι (τότε απέκτησαν το όνομα Βόσνιοι), Κροάτες και Σέρβοι. Οι «Κακοί» του πολέμου ήταν οι Σέρβοι και η Σερβία, εξαιτίας της πολιτικής του Σλομπόνταν Μιλόσεβιτς ο οποίος ψηφίστηκε μεν δημοκρατικά, πράγμα ύποπτο σε συνθήκες πολέμου και χωρίς προηγούμενη εμπειρία της δημοκρατίας. Έτσι η Σερβία, έχοντας για πρόεδρο έναν (πρώην κομμουνιστή) εθνικιστή ηγέτη, μπήκε σ’ έναν πόλεμο που δεν ήθελε, αποκτώντας εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες από τις περιοχές που καιγόταν μέσα στον πόλεμο, ενώ με το διεθνές οικονομικό εμπάργκο που της επιβλήθηκε περίπου 400.000 νέοι και μορφωμένοι Σέρβοι, εγκατέλειψαν τη χώρα φεύγοντας μακριά από τον πόλεμο, τη φτώχεια και τη μιζέρια. Σήμερα υπάρχουν αρκετά εκατομμύρια άνθρωποι από όλη την πρώην Γιουγκοσλαβία, που για τον ίδιο λόγο βρίσκονται διασκορπισμένοι σ’ όλα τα μήκη και πλάτη της Γης…
Δεν υπάρχει Πεπρωμένο που δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε!
Θυμάμαι το 1993 όταν το Εμπάργκο είχε προχωρήσει για τα καλά στη Σερβία, όταν ο υπερπληθωρισμός ήταν τόσο μεγάλος, που οι άνθρωποι έπαιρναν το πρωί το μισθό ή τη σύνταξή τους κι έτρεχαν να αλλάξουν τα λεφτά σε γερμανικά μάρκα, γιατί μέχρι το βράδυ θα έχαναν τη μισή τους αξία! Η βενζίνη δεν υπήρχε και όταν υπήρχε περιμέναμε στις τεράστιες ουρές επί ώρες να την προμηθευτούμε, άμα ερχόταν η σειρά μας. Βάζαμε δέκα ή το πολύ είκοσι λίτρα, γιατί δεν υπήρχαν παραπάνω μάρκα. Το παράνομο εμπόριο όλων των ειδών ήταν πάρα πολύ διαδεδομένο, γιατί ήταν ο μόνος τρόπος για πολλές οικογένειες να εξασφαλιστούν τα λεφτά για την επιβίωση τους. Οι τιμές των τροφίμων είχαν φτάσει στα ύψη… Τα ράφια των σούπερ μάρκετ ήταν μονίμως άδεια ή γεμάτα από κάτι σχεδόν άχρηστες κονσέρβες και τουρσιά, μπισκότα και μακαρόνια… Θυμάμαι τις ατελείωτες ουρές για ψωμί, για αλάτι, λάδι, ζάχαρη, καφέ κι άλλα βασικά προϊόντα. Κι ενώ θυμάμαι αυτές τις δύσκολες μέρες και χρόνια που πέρασε η παλιά μου πατρίδα, με αποκορύφωση τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ το 1999 κατά της Σερβίας, ψηφίζεται αυτή τη στιγμή (12.02.2012) από την Ελληνική Βουλή η νέα δανειακή σύμβαση και το δεύτερο μνημόνιο, που δεσμεύει την Ελλάδα ως το 2020. Ταυτόχρονα η Αθήνα καίγεται και χιλιάδες άνθρωποι διαδηλώνουν.
Πριν από λίγο έπρεπε να βγω έξω για ν’ αγοράσω κάτι, αλλά δεν είχα αρκετά χρήματα στο πορτοφόλι μου. Αποφάσισα έτσι να πάω σ’ ένα ΑΤΜ τράπεζας για να βγάλω 50 ευρώ απ’ το λογαριασμό μου. Δεν είχε! Γύρισα πέντε-έξι τράπεζες (εδώ που μένω είναι όλες μαζεμένες μια δίπλα στην άλλη), και καμία δεν μπορούσε να μου δώσει αυτά τα 50 ευρώ! Κατάλαβα! Τρόμαξαν οι Έλληνες από την επαπειλούμενη χρεοκοπία και σήκωσαν όσα χρήματα μπορούσαν από τα ΑΤΜ. Ή μήπως υπήρχε κάποια εντολή από την Κεντρική Τράπεζα να μην δίνονται χρήματα μέχρι αύριο, μέχρι να τελειώσει η κρίσιμη για το μέλλον της Ελλάδος ψηφοφορία στη Βουλή; Σε ποιόν αρέσει άλλωστε ο εκβιασμός της Ευρώπης προς το ελληνικό κράτος; Ποίος θέλει να εργάζεται για 500 ευρώ το μήνα; Ποιος θέλει ν’ αφήσει το χρέος της χώρας στα εγγόνια του; Φοβάμαι όμως ό,τι η χρεοκοπία είναι πολύ χειρότερη λύση…
Δεν είναι ο ελληνικός λαός τόσο ‘τρελός’ για να επιτρέψει στον εαυτό του τη χρεοκοπία, σκέφτομαι… Άλλωστε θα πάρει άλλα 130 δισεκατομμύρια ευρώ χαμηλότοκο δάνειο (θα του κάνουν και «haircut» άλλα 100 δισεκατομμύρια), ενώ η Σερβία δεν μπορεί να πάρει ούτε ένα δισεκατομμύριο ευρώ δάνειο από το ΔΝΤ χωρίς να της «βγάλουν το λάδι». Δεν νομίζω να θέλει κανένας λογικός Έλληνας το χάος που προβάλλεται από την καταστροφή του κέντρου της Αθήνας. Σκέπτομαι ταυτόχρονα τους εχθρούς της Ελλάδας, που χαίρονται βλέποντας αυτή την κατάσταση η οποία εύχομαι να τελειώσει γρήγορα και να μην έχει καμία σχέση σε κανένα σημείο μ’ εκείνο που έζησα και έζησαν οι συμπατριώτες μου στη Γιουγκοσλαβία…
Αν η Ελλάδα κηρύξει «στάση πληρωμών», θα καταρρεύσει ολόκληρο το τραπεζικό της σύστημα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πραγματική οικονομία. Κι αν βγούμε από την Ευρωζώνη το χάος που μας περιμένει θα είναι μεγάλο και με απρόβλεπτες συνέπειες. Στη σημερινή εφημερίδα της Σερβίας «Πολίτικα», γράφοντας για την τρέχουσα πολιτική και οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα, αναφέρει ένας αναλυτής το βιβλίο της Ελένης Νικολαϊδου με τίτλο «Οι Συνταγές της Πείνας», το οποίο έχει γίνει ανάρπαστο, παρότι κοστίζει 15 ευρώ ολόκληρα. Είναι οι συνταγές από την εποχή της Γερμανικής Κατοχής, του 1941, με τις οποίες οι Αθηναίοι κατάφεραν να επιβιώσουν τρώγοντας χόρτα, ελιές, σταφίδες, κομμάτια από όσπρια και ψωμί… Τίποτα δεν πετιόταν… Ούτε το παλιό ψωμί –κι αυτό μπορούσε να φαγωθεί με λίγο ζεστό νερό και αλάτι…
«Πολλά παιδιά έρχονται με τρύπια παπούτσια στο σχολείο», περιγράφει σε άρθρο του ένας Σέρβος δημοσιογράφος την κατάσταση στην Ελλάδα βασιζόμενος στα λόγια του δασκάλου από ένα δημοτικό σχολείο της Αθήνας, «Το Υπουργείο Δια Βίου Μάθησης κι Εκπαίδευσης, σαν να μην έχει πάρει ακόμη το μήνυμα του πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα, δεν άνοιξε κουζίνες στα σχολεία, ώστε να μπορέσουν όλα τα παιδιά να φάνε». Οι Έλληνες αναζητούν πλέον τα πιο φτηνά προϊόντα, κάνουν οικονομία στο ρεύμα και το πετρέλαιο, δεν ζεσταίνουν αρκετά τα σπίτια τους, δεν πηγαίνουν με αυτοκίνητο βόλτα. Και μιλάμε για ανθρώπους που έχουν χάσει τις δουλειές τους, που έχουν μικρή σύνταξη με τα παιδιά τους άνεργα, ή για τα παιδιά που οι γονείς τους δεν έχουν να τους δώσουν χαρτζιλίκι… Τα ενεχυροδανειστήρια στη Θεσσαλονίκη φυτρώνουν σαν τα μανιτάρια μετά την βροχή και είναι ένας δείκτης της αρνητικής κατάστασης, καθώς οι άνθρωποι δεν μιλούν εύκολα γι’ αυτά…
Αυτά τα δύσκολα που περνάει τώρα η Ελλάδα κι ο ελληνικός λαός δεν μου είναι άγνωστα. Τα έχω ζήσει πριν από 15 με 20 χρόνια και στην πατρίδα μου. Είναι για μένα σαν μια επανάληψη του ίδιου έργου με διαφορετικούς όμως πρωταγωνιστές. Γι’ αυτό μπορώ να δω τις ομοιότητες και τις διαφορές τους. Οι Σέρβοι, έχοντας υποστεί εμπάργκο, διεθνή απομόνωση και πόλεμο, κατάφεραν να επιβιώσουν και να διεκδικήσουν τη θέση στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη. Σε αντίθεση με τη Σερβία η Ελλάδα έχει πολύ ισχυρούς συμμάχους που όχι μόνον δε θα την αφήσουν να «πέσει», αλλά θα φροντίσουν να την κρατήσουν όρθια και δυνατή. Όσο για τον ελληνικό λαό, που αγαπάει τόσο πολύ την ελευθερία και τη δημοκρατία, δεν θα πρέπει να εγκαταλείψει τις αξίες του, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες. Δεν πρέπει να φοβάται, αλλά να διεκδικήσει το ρόλο που του αξίζει. Οι «θεοί της Ελλάδας» δεν πρόκειται να την εγκαταλείψουν…
