Ο Αντόνιο Γκράμσι ήταν ένας από τους σημαντικότερους μαρξιστές στοχαστές του 20ου αιώνα. Συγγραφέας, πολιτικός, φιλόσοφος και γλωσσολόγος, υπήρξε ιδρυτικό μέλος και ηγετικό στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ιταλίας. Φυλακίστηκε από το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι και πέθανε σαν σήμερα, το 1937, τέσσερις ημέρες μετά την απελευθέρωσή του. Υπήρξε πρωτοπόρος για τη σύγχρονη ευρωπαϊκή σκέψη και τα γραπτά του επικεντρώνονται στην ανάλυση της πολιτικής ηγεσίας. Οι ιδέες του απέκλιναν από το σοβιετικό μοντέλο και το έργο του θεωρήθηκε ο πρόδρομος του ευρωκομμουνισμού.
Ο Γκράμσι γεννήθηκε το 1891 στη Σαρδηνία, μέσα σε μια φτωχή, πολυμελή οικογένεια δημοσίων υπαλλήλων. Στα εφτά του χρόνια, ο πατέρας του, Φραντσέσκο, κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση και φυλακίστηκε. Έτσι, ο μικρός Αντόνιο αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο για να ενισχύσει οικονομικά την οικογένειά του. Είχε πολλά προβλήματα υγείας και ένα ατύχημα στη σπονδυλική στήλη του προκάλεσε κύφωση. Οι πονοκέφαλοι, οι ζαλάδες και οι κυναγχικές κρίσεις δεν θα σταματήσουν σε όλη του τη ζωή. Κατάφερε να ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μετά την αποφυλάκιση του πατέρα του, όταν βρέθηκε στο Κάλιαρι, μαζί με τον μεγαλύτερο αδερφό του. Το 1911 κέρδισε μια υποτροφία από το Πανεπιστήμιο του Τορίνο, όπου σπούδασε λογοτεχνία και γλωσσολογία. Εκείνη την εποχή, ο Γκράμσι σχετίστηκε με σοσιαλιστικούς κύκλους, είδε στην πράξη την καθιέρωση των συνδικάτων και τις πρώτες βιομηχανικές κοινωνικές συγκρούσεις. Κουβαλώντας την εμπειρία της Σαρδόνιας, στα τέλη του 1913 είχε ήδη προσχωρήσει στο Ιταλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Το 1916 άρχισε να δουλεύει για την τοπική έκδοση της σοσιαλιστικής εφημερίδας «Αβάντι», όπου αρθρογραφούσε για την πολιτική επικαιρότητα και κρατούσε την στήλη της θεατρικής κριτικής. Έρχεται σε επαφή με τα έργα του Ρομαίν Πολάν, του Καρλ Μαρξ και γνωρίζει την ιστορία της Γαλλικής Επανάστασης και της Παρισινής Κομμούνας. Εκδίδει το εβδομαδιαίο «Όρντινε Νουόβο», μια εφημερίδα που ασκεί σημαντική επιρροή στο εργατικό κίνημα. Μέσα από την εμπειρία του Τορίνο, ο Γκράμσι ωριμάζει πολιτικά. Μετά τη σύλληψη των σοσιαλιστών ηγετών τον Αύγουστο του 1917, εξελέγη στην Προσωρινή Επιτροπή του Κόμματος. Όταν ιδρύθηκε το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ιταλίας, τον Ιανουάριο του 1921, ο Γκράμσι εκλέγεται στην Κεντρική Επιτροπή και γίνεται ο εκπρόσωπος του κόμματος στη Διεθνή. Υποστηρίζει σθεναρά τις θέσεις του Λένιν για ολοκληρωτική «εξουσία στα Σοβιέτ». Αναχωρώντας για την Μόσχα, είναι ένας από τους λίγους που πιστεύει ότι υπάρχει πολιτική ανάγκη να ξεκινήσει άμεσα ο αγώνας ενάντια στον φασισμό, που έχει ήδη αρχίσει να αναπτύσσεται στην Ιταλία. Μάλιστα, σε άρθρο του υποστηρίζει δημοσίως πως κοινωνική βάση του φασισμού είναι η ιδεολογία της μικροαστικής τάξης και ζητάει συμμαχία με μη κομμουνιστικές δυνάμεις, όπως συνέβη στη Γαλλία με το Λαϊκό Μέτωπο, για την αντιμετώπιση του κινδύνου. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, ερχόταν σε αντίθεση με τις θέσεις της ηγεσίας του ΚΚΙ, το οποίο δεν επιθυμεί ενοποίηση με τους σοσιαλιστές, από τους οποίους έχει μόλις αποσπαστεί. Στο ταξίδι του γνωρίζει την Julia Schucht, μια νεαρή βιολονίστρια, την οποία αργότερα παντρεύεται και μαζί της κάνει δύο γιους. Στις αρχές του 1923, η κυβέρνηση του Μπενίτο Μουσολίνι ξεκίνησε μια εκστρατεία καταστολής των αντιπολιτευόμενων κομμάτων και συνέλαβε τα περισσότερα ηγετικά στελέχη του ΚΚ, μεταξύ αυτών και τον γενικό γραμματέα, Αμαντέο Μπορντίγκα. Όταν ο Γκράμσι επιστρέφει, προσπαθεί να φτιάξει από την αρχή ένα κόμμα που σπαράσσεται από εσωτερικές διαμάχες. Γρήγορα αναγνωρίζεται ως επικεφαλής και τον Ιανουάριο του 1926, οι απόψεις του για ένα ενιαίο μέτωπο για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ιταλία εγκρίνονται από το κόμμα. Ο Γκράμσι, βλέποντας τους χειρισμούς του Στάλιν στην υπόθεση του Τρότσκι, του γράφει ένα γράμμα, στο οποίο υπογράμμιζε τα λάθη του Ρώσου ηγέτη, το οποίο ωστόσο ο εκπρόσωπος του κόμματος στη Μόσχα φέρεται να μην το παρέδωσε ποτέ. Στις 9 Νοεμβρίου του 1926, η φασιστική κυβέρνηση θέσπισε ένα νέο κύμα νόμων «έκτακτης ανάγκης», με πρόσχημα μια υποτιθέμενη απόπειρα κατά της ζωής του Μουσολίνι, που είχε γίνει αρκετές ημέρες νωρίτερα. Έτσι, παρά την βουλευτική του ασυλία, ο Γκράμσι συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε «φυλάκιση 20 ετών, 4 μηνών και 5 ημερών». Ο εισαγγελέας δηλώνει: «Αυτό το μυαλό πρέπει να πάψει να δουλεύει για είκοσι χρόνια». Όμως ο Γκράμσι όχι μόνο σκέφτεται, αλλά γράφει και το πιο σημαντικό μέρος του έργου του (γύρω στις 3.000 σελίδες), «Τα γράμματα της φυλακής» και τα «Τετράδια». Εκεί, ο Γκράμσι σχολίασε την ιστορική εξέλιξη της κοινωνίας της Ιταλίας και την επιρροή που ασκούσε πάνω της η εκκλησία και το Βατικανό. Παράλληλα, ανέπτυξε την ιδέα της πολιτιστικής ηγεμονίας, μέσω της οποίας επιτυγχάνεται η διακυβέρνηση με όσο το δυνατό λιγότερη χρήση ή απειλή χρήσης της βίας και του εξαναγκασμού. Ο Ιταλός φιλόσοφος ανέπτυξε μία στην κλασική μαρξιστική αντίληψη περί βίαιης κατάληψης της εξουσίας. Μίλησε για τον μαρξισμό ως φιλοσοφία της πράξης και κοσμοθεωρία της εργατικής τάξης, ασκώντας κριτική στον οικονομικό ντετερμινισμό και στον φιλοσοφικό υλισμό. Αργότερα οι ιδέες του, μαζί με αυτές του Νίκου Πουλαντζά και άλλων, επέδρασαν καταλυτικά στην ανάπτυξη του ευρωκομουνισμού, πρωταγωνιστώντας στο ζήτημα του «ιστορικού συμβιβασμού». Σταμάτησε να γράφει το 1935, καταβεβλημένος και εξουθενωμένος από τις συνθήκες κράτησης. Πέθανε από εσωτερική αιμορραγία στις 27 Απριλίου του 1937, λίγο αφότου αποφυλακίστηκε.
Αυτό δείχνει το χάλκινο αγαλματίδιο γυναικείας μορφής που βρίσκεται στο Museum fur Kunst und Gewerbein
Δεν μονομαχούσαν μόνον οι άνδρες στην ρωμαϊκή αρχαιότητα, αλλά και οι γυναίκες και μάλιστα με τα ίδια όπλα! Αυτό τουλάχιστον δείχνει το χάλκινο αγαλματίδιο γυναικείας μορφής, που βρίσκεται στο Museum fur Kunst und Gewerbein, στο Αμβούργο και τώρα κάτω από νέα μελέτη θεωρείται πλέον, ότι ήταν μία γυναίκα μονομάχος. Με μακριά περιποιημένα μαλλιά και φορώντας μόνον ένα περίζωμα, με ακάλυπτο δηλαδή το στήθος αυτή η γυναίκα παριστάνεται με το ένα χέρι υψωμένο κρατώντας το μικρό καμπυλωτό ξίφος _sicca_ των μονομάχων και μοιάζει να πανηγυρίζει μια νίκη. Το κεφάλι της στρέφεται στο έδαφος _κοιτά μήπως τον νικημένο αντίπαλο; _ ενώ το γόνατό της είναι δεμένο με επίδεσμο και πάλι, όπως συνήθιζαν οι μονομάχοι. Ως σήμερα λοιπόν το μικρό άγαλμα θεωρούνταν ότι απεικόνιζε μία αθλήτρια. Ειδικά μάλιστα το ξίφος ερμηνευόταν ως στλεγγίδα (το όργανο των αθλητών για την απόξεση από το σώματος τους, της κόνεως και του λαδιού με τα οποία άλειφαν το δέρμα). Η διαφορετική άποψη έρχεται από τον ερευνητή Alfonso Manas του Πανεπιστημίου της Γρανάδας, ο οποίος παραθέτει τα δεδομένα: Κατ΄ αρχάς πρόκειται για μόλις την δεύτερη απεικόνιση γυναίκας μονομάχου, που μας είναι γνωστή. Η άλλη, που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο προέρχεται από ανάγλυφο της Αλικαρνασσού. Κι αυτή η σπανιότητα, όπως λέει ο Manas υποδεικνύει ίσως και την σπανιότητα του φαινομένου. Οσον αφορά τις γραπτές πηγές εξάλλου, μόνον δώδεκα καταγραφές υπάρχουν, που να αναφέρονται σε γυναίκες μονομάχους. Ολες μάλιστα ήταν χαμηλής κοινωνικής τάξης, δηλαδή δούλες, γι΄ αυτό και το στήθος τους παρέμενε ακάλυπτο, αντίθετα με ό, τι συνέβαινε με τις αθλήτριες. Ενα ακόμη στοιχείο είναι, ότι περί το 200 μ. Χ. επί Σεπτίμιου Σεβήρου, η παρουσία τους στις αρένες απαγορεύθηκε. Πρόβλημα υπάρχει ωστόσο _όσον αφορά το συγκεκριμένο αγαλματίδιο πάντα _ με το γεγονός, ότι οι γυναίκες μονομάχοι πρέπει να έφεραν και διάφορα προστατευτικά στο σώμα τους, ανάλογα με των ανδρών. Δηλαδή κράνη, εξαρτήματα θώρακα ή ώμου κλπ. Η μονομάχος του Αμβούργου όμως, δεν φέρει τίποτε, ούτε καν το κράνος της και αυτό προκαλεί την έκπληξη στους ερευνητές. Μία άλλη παράμετρος εξάλλου, την οποία θέτουν οι ίδιοι σχετικά με την γυμνότητά της είναι η προσπάθεια πρόκλησης ερωτισμού στους στρατιωτικά μεγαλωμένους Ρωμαίους, που έτσι θα είχαν την ευκαιρία να δουν γυναίκες σε παραδοσιακά ανδρικούς ρόλους. Παρ΄ όλα αυτά οι πηγές δεν αναφέρουν τίποτε τέτοιο, παρά μόνον την έκφραση θαυμασμού για το «ευ αγωνίζεσθαι» και των γυναικών.
Η Γερμανία στον 20ο αιώνα άρχισε δυο πολέμους, ο δεύτερος μάλιστα ήταν πόλεμος αφανισμού και εξολόθρευσης. Στο ίδιο διάστημα η χώρα χρεοκόπησε τουλάχιστον τρεις φορές. Η δημοκρατία της Βαϊμάρης κατόρθωσε να επιζήσει από το 1924 μέχρι το 1929 αποκλειστικά με δανεικά. Για τις αποζημιώσεις του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου δανείστηκε από τις ΗΠΑ. Επρόκειτο για μια «δανειακή Πυραμίδα», η οποία κατέρρευσε με την κρίση του 1931. Η ζημιά για τις ΗΠΑ ήταν τεράστια και οι συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία καταστροφικές. Αυτή ήταν και η πρώτη φορά που η Γερμανία προχώρησε σε στάση πληρωμών, ενώ οι ΗΠΑ κούρεψαν γενναία το χρέος. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο οι ΗΠΑ φρόντισαν να μη θέσει κανείς από τους συμμάχους αξιώσεις για αποζημίωση. Με τη Συμφωνία του Λονδίνου του 1953 ματαιώθηκαν οι διεκδικήσεις, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, μέχρι μια μελλοντική επανένωση της Ανατολικής με τη Δυτική Γερμανία. Η συμφωνία προέβλεπε ότι μετά από μία πιθανή επανένωση το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων θα τίθονταν σε επαναδιαπραγμάτευση. Αυτό ήταν ιδιαίτερα ζωτικό για την οικονομία της Γερμανίας. Με αυτό τον τρόπο τα θύματα της γερμανικής κατοχής, όπως οι Έλληνες, βρέθηκαν υποχρεωμένα να αναβάλουν τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους για αποζημίωση. Όταν το 1990 έγινε η επανένωση ο τότε καγκελάριος H. Kohl αρνήθηκε να υλοποιήσει τη Συμφωνία του Λονδίνου. Η Γερμανία πλήρωσε πενιχρές αποζημιώσεις χωρίς να συμπεριλάβει ούτε τα αναγκαστικά δάνεια που είχε συνάψει, ούτε τα έξοδα κατοχής. Είναι προφανές ότι τη σημερινή οικονομική ανεξαρτησία της και το ρόλο του «Δασκάλου της Ευρώπης» η Γερμανία τα χρωστάει στις ΗΠΑ. Mετά τον Α΄, αλλά και τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο οι ΗΠΑ παραιτήθηκαν από το δικαίωμά τους για τεράστια χρηματικά ποσά και εξασφάλισαν τα σύνορα της Γερμανίας με αποτέλεσμα να απαλλαχτεί η χώρα από υπέρογκες εξοπλιστικές δαπάνες. Στο ίδιο διάστημα οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι χρειάστηκε να δουλέψουν με πολύ μεγαλύτερη ένταση προκειμένου να ορθοποδήσουν μετά τις καταστροφές του πολέμου και τη γερμανική κατοχή, ενώ τα τελευταία χρόνια η βιομηχανική παραγωγή της Γερμανίας κέρδισε πολλά από τις υπέρογκες εξαγωγές. Το περίφημο «γερμανικό θαύμα» συντελέστηκε πάνω στις πλάτες των άλλων Ευρωπαίων. Είναι επίσης προφανές ότι η ελληνική πολιτεία, ιδιαίτερα με δεδομένη τη δεινή οικονομική θέση στην οποία έχει περιέλθει, οφείλει να διεκδικήσει με κάθε έννομο, διπλωματικό και πολιτικό μέσο, τις αποζημιώσεις που δικαιούται να λάβει από τη Γερμανία. Το δάνειο το οποίο εξαναγκάστηκε να παραχωρήσει η χώρα μας στη Γερμανία ξεκίνησε ως κατοχικό. Ωστόσο, με τη συμφωνία της Ρώμης το 1942 μεταξύ των κυβερνήσεων της Ελλάδος αφ’ ενός και της Γερμανίας και της Ιταλίας αφ’ ετέρου, μετατράπηκε σε συμβατικό. Σύμφωνα με τον Ξ. Ζολώτα, ο Χίτλερ όχι μόνο είχε αναγνωρίσει τα δάνεια του Γ’ Ράιχ από την Τράπεζα της Ελλάδος, αλλά είχε ξεκινήσει την καταβολή των δόσεων προς εξόφληση του δανείου. Εκτός από τα έξοδα κατοχής που είχαν υποχρεωθεί οι ελληνικές κατοχικές κυβερνήσεις να καταβάλλουν μηνιαίως προς τη Γερμανία και την Ιταλία, επιπλέον ανάγκασαν την Ελλάδα να τους καταβάλλει δάνειο υπό τη μορφή μηνιαίων προκαταβολών. Η οφειλή της Ιταλίας ρυθμίσθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ‘60. Με τη Γερμανία το θέμα εκκρεμεί. Η πρώτη φορά που η Ελλάδα έθεσε το θέμα της επιστροφής του κατοχικού δανείου ήταν στη διάσκεψη του Λονδίνου το Μάιο του 1952. Το 1961 ο τότε πρέσβης μας, ο αείμνηστος Θ. Υψηλάντης δέχθηκε ισχυρότατες πιέσεις από το ΥπΕξ της Γερμανίας προκειμένου να υπογράψει ότι η Ελλάδα παραιτείται από τα κατοχικά δικαιώματα έναντι της Γερμανίας. Ο Υψηλάντης όχι μόνο το αρνήθηκε και διέγραψε τη σχετική διάταξη, αλλά υπογράμμισε ότι η Ελλάδα δεν παραιτείται από τα σχετικά της δικαιώματα. Όταν μετά από τα παραπάνω επέστρεψε στην Ελλάδα και ρωτήθηκε σχετικά από τους δημοσιογράφους είπε τη περίφημη ρήση ‘συμπεριφέρθηκα παστρικά’ και στη συνέχεια παραιτήθηκε. Μετά από τέσσερα χρόνια, στις αρχές του 1965 ο τότε βουλευτής Α. Παπανδρέου, εξουσιοδοτημένος προς τούτο από την ελληνική κυβέρνηση, έθεσε το θέμα του κατοχικού δανείου επισκεπτόμενος τη Βόννη, η οποία επιφυλάχθηκε να απαντήσει. Ύστερα από διακυβερνητικές διαπραγματεύσεις, η κυβέρνηση της Δυτικής Γερμανίας με ρηματική της διακοίνωση αποδέχθηκε στις 31-3-1967 την οφειλή του κατοχικού δανείου, το ενέταξε όμως στη ρύθμιση που προβλέπεται στη Συμφωνία του Λονδίνου του 1953. Έκτοτε το θέμα έχει τεθεί κατ’ επανάληψη στις γερμανικές κυβερνήσεις, μεταξύ άλλων από τους κ.κ. Σαμαρά, Μητσοτάκη, Παπούλια και Εφραιμίδη. Η τελευταία πρωτοβουλία πάρθηκε από το ελληνικό ΥπΕξ με ρηματική διακοίνωση στις 14-11-1995 με εντολή του Α. Παπανδρέου με την οποία διεκόπη η πενταετής παραγραφή που προέβλεπε η Συμφωνία των 4+2. Η αντίδραση του γερμανικού ΥπΕξ, με Υπουργό τον K. Kinkel, ήταν να την απορρίψει αυθημερόν. Έκτοτε δεν έχει υπάρξει κάποια συντονισμένη προσπάθεια από την πλευρά της ελληνικής πολιτείας που να αξιοποιεί τα εργαλεία του διεθνούς δικαίου προκειμένου να αποκατασταθεί ηθικά και οικονομικά η χώρα μας. Είναι ενδεικτικό ότι η πιο πρόσφατη εξέλιξη στο θέμα τον ελληνικών αποζημιώσεων από τη Γερμανία έγινε μέσω Ιταλίας. Όπως είναι γνωστό, η Γερμανία προσέφυγε στη Χάγη επιδιώκοντας την καταδίκη της Ιταλίας. Θεωρεί ότι τα ιταλικά δικαστήρια, με πιο πρόσφατο το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο στη Ρώμη, μη σεβόμενα την ετεροδικία της Γερμανίας ενέκριναν κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων του γερμανικού δημοσίου σε εκτέλεση αποφάσεων ιταλικών δικαστηρίων, αναφορικά με θύματα του ναζισμού στην Ιταλία, αλλά και του Πρωτοδικείου Λιβαδειάς που επικυρώθηκε από τον Άρειο Πάγο και επιδίκασε 28 εκατομμύρια ευρώ στα θύματα του Διστόμου. Η γερμανική αντιπροσωπεία αρνήθηκε να αναγνωρίσει τις υποχρεώσεις της για αποζημιώσεις επικεντρώνοντας στο θέμα της ετεροδικίας αποκλειστικά μεταξύ των κρατών. Συγκεκριμένα υποστήριξε ότι δεν μπορούν να προσφεύγουν τα άτομα που έχουν ζημιωθεί από μία χώρα εναντίον αυτής, αλλά ότι αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσω των κρατών τους. Ωστόσο, η ελληνική αντιπροσωπεία μέσω του επικεφαλής τής, καθ. Σ. Περράκη και του καθ. Α. Μπερδήμα, υπεραμύνθηκε της ορθότητας των αποφάσεων τόσο του Πρωτοδικείου της Λιβαδειάς όσο και του Αρείου Πάγου, αλλά και των ιταλικών δικαστηρίων, που δεν αναγνώρισαν το προνόμιο της ετεροδικίας στη Γερμανία. Δικαιοδότησαν τις αποφάσεις τους στη βάση της αντίληψης που βασίζεται στις εξελίξεις του Διεθνούς Δικαίου, σύμφωνα με την οποία εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου κ.λπ. συνιστούν παραβίαση κανόνων του αναγκαστικού Διεθνούς Δικαίου υπέρτερης αξίας. Στις περιπτώσεις αυτές δεν μπορεί παρά να κάμπτεται η ετεροδικία του κράτους. Σταδιακά το άτομο κερδίζει ρόλο και θέση μέσα στη διεθνή δικαιοταξία, ώστε σήμερα έχει πλέον τη δυνατότητα να προσφεύγει ως άτομο κατ’ ευθείαν τόσο σε εθνικά όσο και σε διεθνή δικαστήρια για να διεκδικήσει αποζημίωση ή αποκατάσταση ζημιών που υπέστη εξαιτίας της παράνομης συμπεριφοράς του κράτους. Αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά παραδείγματα από τη διεθνή πρακτική και τη στάση διεθνών οργάνων, από εθνικά και διεθνή δικαστήρια που στοιχειοθετούν τη θέση ότι η παγκόσμια κοινότητα βρίσκεται σε φάση ραγδαίας μεταβολής του Διεθνούς Δικαίου και εν προκειμένω της ετεροδικίας σε περιπτώσεις σοβαρών παραβιάσεων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, κατά τη διάρκεια ενόπλων συρράξεων, πολεμικής κατοχής κ.ο.κ. Ενδεικτικά η ελληνική αντιπροσωπεία υπενθύμισε ότι το 2005 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε πράξη που υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να λαμβάνουν μέτρα, προκειμένου τα θύματα παραβιάσεων του ανθρωπιστικού δικαίου και των δικαιωμάτων του ανθρώπου να έχουν δικαίωμα και προσφυγής και αποκατάστασης. Αντικρούοντας τη γερμανική θέση ότι η ίδια η ελληνική πολιτεία με τη νομοθεσία της εμποδίζει την εκτέλεση καταδικαστικών αποφάσεων και με την ετυμηγορία του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου αναγνωρίζει ετεροδικία στη Γερμανία, δέχθηκε ότι υπάρχει διχοστασία, η οποία όμως δεν δείχνει παρά ότι το Διεθνές Δίκαιο βρίσκεται ακριβώς σε εξέλιξη. Η τάση όμως που εγκαταλείπει το προνόμιο της ετεροδικίας υπέρ του ανθρωπιστικού δικαίου είναι καταφανής. Ωστόσο, η απόφαση του δικαστηρίου της Χάγης στην εν λόγω δίκη ρητά επισημαίνει ότι είναι πολιτική ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης να θέσει το θέμα αυτό σε διεθνές επίπεδο. Η νέα ελληνική βουλή και η κυβέρνηση που θα προκύψει πρέπει να ζητήσουν τη σύσταση τριμερούς επιτροπής νομομαθών από Ελλάδα, Γερμανία και Ε.Ε. προκειμένου να συζητηθεί το γερμανικό κατοχικό δάνειο. Αν η Γερμανία δεν συμφωνήσει σε μία τέτοια διαδικασία θα πρέπει να προσφύγουμε σε αρμόδιο διεθνές δικαστήριο. Από τη στιγμή που το κατοχικό δάνειο έχει μετατραπεί σε συμβατικό η Ελλάδα μπορεί να το εγγράψει στον προϋπολογισμό της ως έσοδο. Ως εκ τούτου τα πολιτικά κόμματα οφείλουν να δεσμευτούν προκειμένου να το εγγράψουν στον επόμενο κρατικό προϋπολογισμό. Τα όπλα διεκδίκησης στην ελληνική διπλωματική φαρέτρα είναι πολλά και ισχυρά, αποτελεί ζήτημα πολιτικής βούλησης να γίνει χρήση τους. Αν αυτό δεν συμβεί, θα συνιστά, με την επιεικέστερη διατύπωση, εγκληματική αμέλεια απέναντι στον ελληνικό λαό.
Λευκή ενήλικη όρκα (φάλαινα δολοφόνος) εθεάθη για πρώτη φορά ανοιχτά της χερσονήσου Καμτσάτκα, στην ανατολική Ρωσία. Οι επιστήμονες, που ονόμασαν τη λευκή φάλαινα «παγόβουνο», υποστηρίζουν ότι δείχνει υγιείς και ζει μια κανονική ζωή. Περιστασιακά οι επιστήμονες συναντούν λευκές φάλαινες διαφόρων ειδών, αλλά οι μόνες λευκές φάλαινες δολοφόνοι που εθεάθησαν μέχρι σήμερα ήταν πολύ νέες. Σ’ αυτές συγκαταλέγεται και μια όρκα με σπάνιο γενετικό πρόβλημα που πέθανε σε ένα ενυδρείο στον Καναδά το 1972. Οι Ρώσοι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Δρ. Erich Hoyt, εντόπισαν την ενήλικη λευκή όρκα στο πλαίσιο ερευνητικής αποστολής στα ανοιχτά της χερσονήσου Καμτσάτκα. «Έχουμε δει άλλες δυο λευκές όρκες στη Ρωσία αλλά ήταν πολύ νέες. Αντίθετα αυτή είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε ενήλικη λευκή φάλαινα δολοφόνο», δήλωσε στο BBC ο Δρ. Hoyt. Οι φάλαινες δολοφόνοι ωριμάζουν στην ηλικία των 15 ετών και τα αρσενικά μπορούν να φτάσουν μέχρι και 50 ή 60 χρονών, αν και συνήθως ζουν περίπου 30 χρόνια.
Πέρσι, η μικρότερη κόρη μου, γυρίζοντας από το σχολείο μου είπε: «Βρίσκομαι σε μεγάλη αμηχανία. Μου εξήγησαν ότι όλοι έχουν καθήκον να ψηφίζουν. Εν τω μεταξύ, εσύ δεν ψηφίζεις. Εξήγησέ μου γιατί!»
Είχα, τότε, καλά επιχειρήματα, σήμερα είναι ακόμα καλύτερα. Κάποτε οι πολιτικές ιδέες είχαν σημασία στα μάτια των πολιτών και καθόριζαν την εκλογική τους επιλογή. Υπήρχε τότε ένα πολύ ξεκάθαρο όριο ανάμεσα στην αριστερά και τη δεξιά, ανάμεσα στους προοδευτικούς και τους συντηρητικούς. Ήδη όμως από τότε φαινόταν καθαρά ότι οι κοινωνικές κατακτήσεις είχαν κερδηθεί πρώτα απ’ όλα στους δρόμους, με τις εξεγέρσεις, τις απεργίες ή τις μεγάλες λαϊκές διαδηλώσεις. Οι λαϊκοί ρήτορες και οι κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι σοσιαλιστές και «κομμουνιστές» απέδιδαν κατόπιν στον εαυτό τους τα εύσημα και επωφελούνταν για να ασκούν την επιρροή τους στις μάζες. Χωρίς την αποφασιστικότητα των διεκδικητικών κινημάτων δεν θα υπήρχε ούτε μείωση του χρόνου εργασίας, ούτε πληρωμένες διακοπές, ούτε δικαιώματα περίθαλψης, επίδομα ανεργίας, προνόμια που οι πολυεθνικές μαφίες κατεδαφίζουν σήμερα, με τη βοήθεια των κυβερνήσεων της δεξιάς και της αριστεράς. Πολύ σύντομα είδαμε το εργατικό κίνημα να γίνεται γραφειοκρατικό. Φάνηκε ότι τα κόμματα και τα συνδικάτα τα απασχολούσε περισσότερο η αύξηση της εξουσίας τους παρά η προστασία ενός προλεταριάτου που μέχρι τη δεκαετία του 1960 υπερασπιζόταν μια χαρά τον εαυτό του. Το κόκκινο έγινε ροζ και το ρόδο φυλλορρόησε. Καθώς ο σοσιαλδημοκρατικός ρεφορμισμός γινόταν καπνός, η απάτη του λεγόμενου «κομμουνιστικού» κινήματος κατέρρεε με τη διάλυση της σταλινικής αυτοκρατορίας, αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο σε μια πραγματική αποικιοποίηση των μαζών. Η ανάδυση και η κυριαρχία μιας οικονομίας κατανάλωσης ήρθαν όντως στην κατάλληλη στιγμή να αντισταθμίσουν τα δυσάρεστα αποτελέσματα της απο-αποικιοποίησης που οι λαοί του τρίτου κόσμου είχαν αποσπάσει διά της βίας. Ο μύθος της κοινωνίας της ευδαιμονίας, που προπαγανδίζει ο καταναλωτισμός και που καταγγέλθηκε απ’ το Μάη του ’68, αποσυντίθεται σήμερα και συνοδεύει στη χρεοκοπία του τον χρηματιστηριακό καπιταλισμό, που η κερδοσκοπική του φούσκα σκάει και αποκαλύπτει γύρω μας το κενό που δημιούργησε το τρελό χρήμα, το χρήμα που χρησιμοποιείται για την αναπαραγωγή του σε κλειστό κύκλωμα (όχι χωρίς να γεμίζουν στο διάβα του οι τσέπες των μαφιόζων μπίζνεσμαν και των πολιτικών, που μόλις ξαναεκλεγούν θα συστήσουν λιτότητα). Εν τω μεταξύ το σουπερμάρκετ έγινε το πρότυπο της δημοκρατίας: διαλέγουμε ελεύθερα οποιοδήποτε προϊόν, φτάνει να το πληρώνουμε βγαίνοντας. Το σημαντικό για την οικονομία και αυτούς που επωφελούνται είναι να μας κάνουν να καταναλώνουμε οτιδήποτε για να ανεβαίνει ο τζίρος. Μέσα στην πελατειακή πολιτική που μας μαστίζει σήμερα, οι ιδέες δεν έχουν περισσότερη αξία από ένα διαφημιστικό φυλλάδιο. Αυτό που μετράει για τον υποψήφιο είναι να μεγαλώσει την εκλογική του πελατεία, ώστε να πάνε οι δουλειές του καλύτερα για τα εγωιστικά του συμφέροντα. Tι θα πει πραγματική δημοκρατία; Μια συνέλευση πολιτών διαλέγει αντιπροσώπους για να υπερασπιστούν τις διεκδικήσεις της, τους δίνει εντολή να την εκπροσωπούν και τους ζητάει να δώσουν λόγο για την επιτυχία ή την αποτυχία της αποστολής τους. Όμως, σε τι θα με κπροσωπούσαν αυτοί που:
–κλέβουν τον δημόσιο πλούτο, –χρησιμοποιούν τους δασμούς και τους φόρους των μισθωτών και των μικροεπαγγελματιών για να ξελασπώσουν τις καταχρήσεις των μπάνγκστερ, –διαχειρίζονται τα νοσοκομεία σαν κερδοσκοπικές επιχειρήσεις χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους ασθενείς, –προωθούν τα σχολεία-στρατόπεδα και κατασκευάζουν φυλακές και κλειστά κέντρα αντί να πολλαπλασιάζουν τα μικρά σχολεία, –υποστηρίζουν τις μαφίες των αγροτικών προϊόντων που εκτρέπουν τη διατροφή από τη φύση, –καταστρέφουν τους τομείς προτεραιότητας (μεταλλουργία, υφαντουργία, κατοικία, ταχυδρομεία, μεταφορές, υαλουργία, εργοστάσια αγαθών χρήσιμων στην κοινωνία);
Απ’ την άκρα αριστερά ως την άκρα δεξιά, αυτό που προέχει είναι η αναζήτηση πελατείας, είναι η εξουσία, το ψέμα, η απάτη και τα φούμαρα. Είναι η περιφρόνηση του φουκαρά που ρίχνει στα χαμένα την εμπιστοσύνη του στην κάλπη χωρίς να σκέφτεται τη χολέρα της απογοήτευσης που, καθώς τον οδηγεί εξαγριωμένο στην τυφλή λύσσα, τον προετοιμάζει για τη βαρβαρότητα του «ο καθένας για πάρτη του» και του «όλοι εναντίον όλων». Μα, θα πείτε, δεν είναι όλοι οι πολιτικοί διεφθαρμένοι, δεν ξοδεύουν όλοι το χρήμα του φορολογούμενου σε επαγγελματικά ταξίδια, σε έξοδα παραστάσεως, σε διάφορες καταχρήσεις. Μερικοί είναι έντιμοι και αφελείς. Σίγουρα, αλλά αυτοί δεν μένουνε καιρό στην αρένα. Εν τω μεταξύ χρησιμοποιούνται για προπέτασμα από τους διψασμένους για εξουσία, τους άρρωστους για κυριαρχία, τους διαχειριστές της εκλογικής φάρσας, τους προαγωγούς ενός ίματζ που κοτσάρουν παντού χωρίς να φοβούνται τη γελοιοποίηση. Ας μην παρεξηγηθώ: αν και η κοινοβουλευτική δημοκρατία σαπίζει όρθια, δεν προτείνω ούτε να την εξαφανίσουμε ούτε να την ανεχθούμε σαν το μη χείρον. Δεν θέλω ούτε το «Βούλωσ’ το!» ούτε το «Μη σταματάς να μιλάς!». Θέλω να ξαναβρεί η πολιτική το αρχικό της νόημα: τέχνη της διακυβέρνησης της πολιτείας. Θέλω μια άμεση δημοκρατία που να πηγάζει όχι από δαρμένους, προδομένους πολίτες που λένε «καλά είμαι εδώ», αλλά από άνδρες και γυναίκες που νοιάζονται να προάγουν παντού την αλληλεγγύη και την πρόοδο του ανθρώπου. Όταν τοπικές κοινότητες δρώντας συνολικά –στο πρότυπο των διεθνών ομοσπονδιών– αποφασίσουν την αυτοδιαχείρισή τους και εξετάσουν:
–Με ποιο τρόπο θα προωθηθεί η δημιουργία μορφών δωρεάν ενέργειας προς χρήση όλων. –Πώς θα ιδρυθεί ένας επενδυτικός συνεταιρισμός που θα χρηματοδοτήσει την οικοδόμησή της. –Πώς θα τεθεί σε λειτουργία η συλλογική διαχείριση ενός επενδυτικού ταμείου συγκροτημένου με τέτοια χρηματοδοτική συμμετοχή που να καθιστά δυνατή την άρνηση των μικρών και μεσαίων εισοδημάτων να καταβάλλουν τους δασμούς και τους φόρους που επιβάλλει το Κράτος-μπάνγκστερ. –Πώς θα γενικευθεί η κατάληψη των εργοστασίων και η διαχείρισή τους από τους εργαζόμενους σε αυτά. –Πώς θα οργανωθεί μια τοπική παραγωγή που θα προορίζεται για κατανάλωση από τις τοπικές και τις ομόσπονδες κοινότητες, ώστε να γλιτώσουμε από τις κομπίνες της αγοράς και να εξασφαλίσουμε σιγά σιγά τη δωρεάν διάθεση των αγαθών επιβίωσης, που καταργεί το χρήμα. (Μην πείτε πως είναι ουτοπία! Αυτό ακριβώς έκαναν το 1936 οι ελευθεριακές κοινότητες της Καταλονίας και της Αραγoνίας, πριν να τις συντρίψουν οι κομμουνιστές.) –Πώς θα διαδοθεί η ιδέα και η πρακτική αυτού του δωρεάν που είναι το μόνο απόλυτο όπλο απέναντι στο εμπορευματικό σύστημα. –Πώς θα ευνοηθεί η εξάπλωση των λεγόμενων βιολογικών αγροκτημάτων και η διείσδυσή τους μέσα στις πόλεις. –Πώς θα πολλαπλασιαστούν μικρές σχολικές μονάδες γειτονιάς, απ’ όπου να έχουν εξοριστεί οι έννοιες του συναγωνισμού, του ανταγωνισμού και της αλληλοσφαγής. Ουτοπικό; Όχι. Στο Μεξικό, στο Σαν Κριστομπάλ, το Πανεπιστήμιο της Γης προτείνει μια δωρεάν εκπαίδευση στους πιο διαφορετικούς τομείς (συν τους παραδοσιακούς: εργαστήρια τσαγκαράδων, μηχανικών, ηλεκτρονικών, σιδηρουργίας, φυσικής καλλιέργειας, μαγειρικής, μουσικής, ζωγραφικής κτλ). Η μόνη απαιτούμενη ιδιότητα είναι η επιθυμία για μάθηση. Δεν υπάρχουν διπλώματα, αλλά ζητιέται από αυτούς «που ξέρουν» να μεταδίδουν δωρεάν και παντού τις γνώσεις τους. –Πώς θα προικιστούν οι τοπικές κοινότητες με υγειονομικούς σταθμούς, όπου θα μπορεί να εξασφαλίζεται η βασική περίθαλψη με τη βοήθεια αγροτικών και συνοικιακών γιατρών. –Πώς θα οργανωθεί ένα δίκτυο δωρεάν μεταφορών, που να μη μολύνει. –Πώς θα τεθεί σε λειτουργία μια ενεργή αλληλεγγύη με στόχο τα παιδιά, τους γέροντες, τους αρρώστους και τους αναπήρους, τα άτομα με νοητικές δυσκολίες. –Πώς θα φτιαχτούν εργαστήρια καλλιτεχνικής δημιουργίας ανοιχτά σε όλους. –Πώς θα μετατραπούν τα σουπερμάρκετ σε αποθήκες, όπου τα προϊόντα, τερπνά και ωφέλιμα, θα ανταλλάσσονται με πράγματα ή με υπηρεσίες, με στόχο να εξαφανιστεί το χρήμα και η εξουσία.
